نرم افزار آنتی ویروس (antivirus software) یا به اختصار AVS و یا AV هم نامیده میشه. برنامه‌ای که برای محافظت رایانه یا شبکه شما در برابر ویروس‌های کامپیوتری و بدافزارها طراحی شده. وقتی ویروسی شناسایی میشه، آنتی ویروس در کامپیوتر هشدار میده و می پرسه چه کاری باید انجام بشه، اغلب گزینه‌هایی رو برای حذف، نادیده گرفتن یا انتقال فایل فراهم می‌کنه.
تاریخچه آنتی ویروس
اولین برنامه آنتی ویروس در سال ۱۹۸۷ از G Data Software برای Atari ST معرفی شد. در همان سال، VirusScan توسط John McAfee معرفی شد، که بعدها به آنتی ویروس مک آفی تبدیل شد.
چه اتفاقی می‌افتد اگر یک ویروس، کامپیوتر بدون آنتی ویروس رو آلوده کند؟
اگر یک ویروس کامپیوتری رو که برنامه آنتی ویروس نداره، آلوده کنه ممکنه فایل‌ها رو حذف کنه، فایل ها رو غیر قابل دسترس کنه، هرزنامه ارسال کنه، در کامپیوتر شما جاسوسی انجام بده یا اقدامات مخرب دیگر در پی داشته باشه. در برخی موارد، یک کامپیوتر ممکن هست نیازمندی‌های یک ویروس را برآورده نکنه ولی به گسترش و انتقال ویروس به رایانه‌های دیگه کمک کنه.
آیا من نیاز به یک برنامه آنتی ویروس دارم؟
همونطور که در بالا ذکر شد، اگر کامپیوتر شما آلوده به ویروس بشه و هیچ برنامه آنتی ویروسی نصب نداشته باشه، هر اقدام مخربی می‌تونه رخ بده. اگر از مایکروسافت ویندوز یا macOS استفاده می‌کنید، توصیه می‌کنیم که یک برنامه آنتی ویروس روی کامپیوتر نصب کنید. اگر آخرین نسخه ویندوز رو دارید، حداقل از برنامه Windows Defender که آنتی ویروس خود ویندوز هست استفاده کنید.
نمونه‌هایی از برنامه آنتی ویروس
امروزه ده‌ها شرکت مختلف و محصولات آنتی ویروس برای کامپیوترها، سرورها و حتی گوشی‌های موبایل وجود داره. نسخه‌های جدید مایکروسافت ویندوز حتی شامل Windows Defender هست که می‌تونید به وسیله اون از کامپیوترتون در برابر ویروس‌های کامپیوتری دفاع کنید. برنامههای دیگر آنتی ویروس شامل Norton antivirus و McAfee ESET NODE32 و برنامههای محبوب آنتی ویروس رایگان عبارتند از Avast و AVG و …
همچنین آنتی ویروس‌هایی وجود دارن که میشه از یک حافظه فلش USB یا CD/DVD اجرا بشن که بهشون قابل حمل (Portable) گفته میشه و بدون نیاز به نصب نرم‌افزار در کامپیوتر اجرا میشن. بسیاری از برنامههای آنتی ویروس قابل حمل رابط گرافیکی کاربر (GUI) رو برای اجرای اسکن‌های آنتی ویروس فراهم می‌کنن، در حالی که بقیه رابط خط فرمان رو برای اسکن از خط فرمان فراهم می‌کنن. علاوه بر این، برخی از برنامههای آنتی ویروس قابل حمل هستن که می‌تونن برای اسکن کامپیوتر در هنگام بوت شدن استفاده بشن. آنتی ویروس قابل بوت (bootable) مخصوص زمانی هست که بخاطر ویروس و یا مشکلات دیگه سیستم عامل بارگذاری نمی‌شه یا به زبون عامیانه ویندوز بالا نمیاد.
نمونه های عالی از برنامه آنتی ویروس قابل حمل برای حذف ویروس‌ها و بدافزارها
- Anvi Rescue Disk- برنامه آنتی ویروس bootable هست که GUI رو برای عملیات کاربر پسند فراهم می کند. قابل اجرا در فلش USB
- ClamWin Portable- رابط کاربر گرافیکی (GUI) رو برای اسکن و حذف ویروس ها و نرم افزارهای جاسوسی آماده می‌کنه
- Comodo Rescue Disk- برنامه آنتی ویروس bootable است که GUI رو برای انجام اسکن و حذف تهدید فراهم می‌کنه. قابل اجرا در حافظه فلش USB یا CD / DVD
- Emsisoft Emergency Kit- رابط خط فرمان و GUI رو فراهم می‌کنه و به شما این امکان رو میده که برای اسکن و حذف نرم افزارهای مخرب، راهکارهایی رو انتخاب کنید.
- Spybot _ Search & Destroy Portable- ورژن قابل حمل برای بدابزارهای تبلیغاتی بسیار مخرب Spybot؛ رابط کاربری GUI رو برای اسکن و حذف تهدیدات موجود بر روی کامپیوتر فراهم می‌کنه
پس از نصب یک آنتی ویروس، چه باید بکنیم؟
وقتی که آنتی ویروس نصب شده و در حال اجراست، کامپیوتر شما رو از هر گونه ویروس یا بدافزار جدید و یا ویروس‌هایی که از قبل در کامپیوتر شما هستن، محافظت می‌کنه.
باز کردن نرم افزار آنتی ویروس
بعد از نصب نرم افزار آنتی ویروس روی کامپیوترتون، باید هر بار که کامپیوترتون رو روشن می‌کنید، به طور خودکار شروع به کار کنه. اگر برنامه آنتی ویروس در پس زمینه اجرا نشه نمیتونه از کامپیوترتون محافظت کنه. زمانی که یک برنامه در پس زمینه در حال اجرا باشه باید در بخش نوتیفیکیشن ویندوز (Windows Notification Area) نمایش داده بشه. در تصویر زیر، AVG آیکون مرکزی در ناحیه اطلاع رسانی ویندوز هست. راست کلیک کردن یا دوبار کلیک کردن بر روی آیکون آنتی ویروس، برنامه رو باز می‌کنه و به شما اجازه میده به صورت دستی اسکن رو شروع یا سایر گزینه‌های موجود رو مشاهده کنید.
آپدیت یا به روزرسانی آنتی ویروس
هر برنامه آنتی ویروس دارای تعاریفی هست که به برنامه آنتی ویروس می‌گه که چطوری هر ویروس جدیدی که ممکن هست منتشر شده باشه رو شناسایی و پاک کنه. خوشبختانه امروزه اکثر برنامههای آنتی ویروس به صورت خودکار به اینترنت متصل میشن و آخرین تعاریف رو دانلود می‌کنن یا اگر برای بروزرسانی دچار مشکل شده باشن، هشدار میدن.
توجه: اگر شما آنتی ویروس کامپیوترتون رو بروزرسانی نکنید، نمیتونه ویروس های جدید رو تشخیص بده.
مشکلات آپدیت نکردن آنتی ویروس
همونطور که گفته شد آپدیت کردن برنامه، نرم افزار آنتی ویروس کامپیوترتون رو با آخرین تعاریف ویروس به روز نگه میداره. اگر یک ویروس جدید منتشر بشه و شما آنتی ویروستون رو آپدیت نکرده باشید، نمیتونه ویروس رو تشخیص بده و باعث آلوده شدن کامپیوترتون میشه.